جراحی کرانیوتومی یکی از انواع عمل های جراحی مغز است که در آن پزشک متخصص مغز و اعصاب برای دسترسی مستقیم به بافت اصلی مغز، قسمتی از جمجمه یا فلپ استخوانی را جدا کرده و پس از اتمام عمل مورد نظر، مجددا آن را به جای خود برمی‌گرداند. در ادامه از این مطلب از مقالات مغز و اعصاب دکتر محمد صادقی، جراحی کرانیوتومی را به طور کامل معرفی خواهیم کرد.
جراحی کرانیوتومی چگونه انجام می شود؟
کرانیوتومی (Craniotomy) یا بریدن جمجمه نوعی از عمل جراحی مغز است که در آن فلپ استخوانی به طور موقت برداشته می‌شود تا جراح بتواند دسترسی آسانی به مغز داشته باشد.
دلایل عمل جراحی کرانیوتومی یا برداشتن فلپ استخوانی
- برداشتن تومور مغزی
- ترمیم یا برداشتن آنوریسم مغزی
- ترمیم پارگی غشای پوشش مغز
- برداشتن لخته‌های خونی
- تخلیه آبسه مغزی
- ناهنجاری‌های شریانی وریدی مغز
- ترمیم شکستگی‌های جمجمه
- برداشتن قسمت‌های آسیب‌دیده مغز
- درمان صرع
- قرار دادن دستگاه‌های تحریک‌کننده برای درمان ناهنجاری‌های حرکتی
مواردی که گفته شد، تنها بخشی از بیماری‌هایی هستند که برای روند درمان آن‌ها نیاز به این عمل است. به طور کلی هر مشکل و بیماری مربوط به مغز که نیاز به عمل جراحی داشته باشد در صورت صلاحدید پزشک از کرانیوتومی استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: با تومورهای مغزی آشنا شوید
انواع جراحی کرانیوتومی
کرانیوتومی اوربیتوزیگوماتیک:
برای درمان آنوریسم و تومورهای سختی مانند کریوفارنژیوم، هیپوفیز و مننژیموم از رویکرد سنتی جراحی اوربیتوزیگوماتیک استفاده می‌شود که هدف از آن دستکاری غیرضروری مغز است. این نوع جراحی امکان دسترسی به قسمت‌های عمیق‌تر مغز را برای جراح ایجاد کرده و احتمال آسیب‌های مغزی را به حداقل می‌رساند. در این نوع کرانیوتومی جراح استخوان را از خط پشت رویش مو برش زده و با این کار استخوان تشکیل‌دهنده‌ی برجستگی پیشانی و گونه را برمی‌دارد.
کرانیوتومی ترانس‌لابیرنتین:
زمانی که برش جمجمه بر روی پشت گوش ایجاد شود، به آن کرانیوتومی ترانس‌لابیرنتین گفته می‌شود. با استفاده از این برش استخوان مشتویی و تعدادی از استخوان‌های داخلی گوش و کانال‌های نیم‌دایره‌ای گوش برداشته می‌شوند تا دسترسی به مغز صورت گیرد. برداشتن کانال‌های نیم‌دایره‌ای در برخی موارد به از دست دادن شنوایی بیمار منجر می‌گردد.
کرانیوتومی بیفرونتال توسعه‌یافته:
در نوع بیفرونتال، استخوان شکل‌دهنده برجستگی ناحیه پیشانی در قسمت جلوی سر برداشته می‌شود. برای این کار جراح برشی را در پشت خط رویش مو ایجاد می‌کند که دقیقا به فضای پشت چشم‌ها دسترسی دارد. این روش برای درمان تورهای سخت مانند تومورهای پایه بدخیم جمجمه، تومور مننژیوم و اسیسیو نرو بلاستوما مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آن هدف کمترین تهاجم و جلوگیری از دستکاری‌های غیر ضروری مغز است.
کرانیوتومی سوپرا اوربیتال:
با توجه به این‌که در این نوع کرانیوتومی جراح برش کوچکی را در ابروی فرد بیمار ایجاد می‌کند، به سوپرا اوربیتال کرانیوتومی ابرو نیز گفته می‌شود. از این جراحی برای برداشتن تومورهای هیپوفیز یا تومورهای موجود در قسمت جلویی مغز که در نزدیکی عصب‌های بینایی یا شریان‌های حیاتی قرار دارند، استفاده می‌شود.
کرانیوتومی سوراخ کلید:
در این روش یک شکاف بسیار کوچک در پشت گوش فرد بیمار ایجاد می‌شود که امکان دسترسی به مخچه و مغز را به جراح می‌دهد. تومورهای مننژیم و نوروم‌های آکوستیک، از جمله توموهایی هستند که با این روش درمان می‌گردند.